انتخاب زندگی: راهنمایی برای انتخاب رشته کنکور کارشناسی
انتخاب رشته موضوعی اجتماعی است. اگر هم اصرار بر شخصی بودن آن داشته باشیم، خواهیم پذیرفت که پیامد های اجتماعی قابل توجهی دارد. بنابر این چگونگی انتخاب رشته بسیار مهم است. برعکس آنچیزی که ابتدا به نظر می رسد، انتخاب رشته تنها “یک انتخاب” نیست. بلکه “چند انتخاب” همزمان است. برای مثال اگر داوطلبی رشته مدیریت دانشگاه تهران را انتخاب می کند، او فقط یک رشته انتخاب نکرده است بلکه، استادان برجسته، همکلاسی های باهوش، شهر پرترافیک و پرهزینه ای را انتخاب نموده است و اگر ساکن تهران نباشد، غربت و زندگی خوابگاهی را. بنابر این، انتخاب رشته مهم است نه به خاطر مجموعه ی درسهایی که گذرانده خواهد شد بلکه به خاطر انتخاب های جانبی اش. اما پرسش اصلی این است که چگونه رشته انتخاب کنیم؟
انتخاب نیازبه دو نوع اطلاعات دارد: اول اطلاعاتی است که خودمان داریم و به عبارتی بهتر، از خودمان داریم و دوم اطلاعات مربوط به چیستی رشته ها و دانشگاه و شهر مورد نظر. آنچه از خودمان می دانیم، علاقه، استعداد و هدف است. علاقه شرط اساسی ادامه راه در هر مسیری است؛ چه تحصیل باشد، چه اشتغال و چه زندگی مشترک. استعداد نیز تا حدودی با نمراتی که در کنکور و دوره متوسطه گرفته ایم مشخص می شود اما با آزمون های استعداد سنجی نیز قابل تشخیص است و بالاخره هدف را نیز خودمان می دانیم. هدف است که وضعیت حال ما را به آینده پیوند می دهد. اگر داوطلبی بخواهد پس از دوره کارشناسی جذب بازار کار شود و ادامه تحصیل ندهد، در انتخاب رشته دقت زادی لازم دارد. زیرا مقاطع بعدی وجود ندارد که بتوانددر صورت انتخاب نادرست، آن را جبران کند. یا اگر داوطلبی از همان دوره کارشناسی قصد ادامه تحصیل در مقطع دکتری را داشته باشد، بهتر است هم در انتخاب رشته و هم در انتخاب دانشگاه دقت زیادی داشته باشد. چون شانس ادامه تحصیل در دوره دکتری در دانشگاههایی که قبلا” در انها تحصیل کرده ایم، بیشتر است گرچه می توانیم برای هدف گذاری از دیگران هم مشاوره بگیریم. اطلاعات نوع دوم معمولا” از راه تحقیق و مشاوره به دست می آید. مثلا” اگر داوطلبی می خواهد رشته مدیریت دانشگاه تهران را انتخاب کند ابتدا باید از رشته مدیریت شناخت داشته باشد. این شناخت هم به درس هایی معطوف است که باید بگذراند و هم به وضعیت اشتغال دانش آموختگان مدیریت و منزلت اجتماعی این رشته. اطلاعات مربوط به رشته معمولا” از طریق اینترنت در دسترس است. آنچه نیازمند مشاوره با اساتید و مشاوران است در خصوص وضعیت اشتغال و منزلت اجتماعی دانش آموختگان رشته مورد نظر است. تا اینجا مشخص شد که انتخاب رشته در واقع مسیری است که از خودمان به سمت آینده ترسیم می کنیم.. نکته بسیار مهمی که امروزه تمام داوطلبان باید به آن توجه کنند در مورد آینده شغلی رشته است؛ خیلی از رشته های تحصیلی در سال های گذشته وضعیت شغلی خوبی داشته اند اما در حال حاضر و یا در سه چهار سال آینده به خوبی گذشته نخواهند بود. بنا بر این لازم است ما با نگاه به اینده تصمیم بگیریم تا گذشته. برای نمونه در ده سال گذشته پزشکی عمومی وضعیت اشتغال بهتری نسبت به امروز داشت و اگر داوطلبی بخواهد با توجه به آینده تتصمیم بگیرد، باید برای گرفتن تخصص وارد رشته پزشکی شود نه برای اینکه پزشک عمومی شود. خلاصه اینکه برای یک انتخاب رشته درست:
1ـ باید علایق خودمان را بشانسیم.( خودمان و روانشناسان)
2ـ استعداد مان را بشناسم.( خودمان و مشاوران؛نمرات کنکور و دبیرستان)
3ـ اهدف هایمان مان را بمشخص کنیم.( خودمان)
4ـ از محتوای آموزشی رشته مورد نظر مطلع باشیم( به کمک خودمان و مشاوران یا دانشجو ویا استاد رشته مورد نظر)
5ـ چشم اندازی از آینده شغلی رشته مورد نظر داشته باشیم.( به کمک جامعه شناسان، مشاوران و دانش آموختگان رشته مورد نظر)
6ـ شناختی از وضعیت آموزشی و مدیریتی دانشگاه مورد نظر داشته باشیم.(به کمک دانشجویان فعلی، مشاوران، و خودمان)
7 ـ شناختی از شهر مورد نظر داشته باشیم.( به کمک دانشجویان فعلی، آشنایان، و خودمان؛ مسافرت).
هر رشته ای که بیشترین امتیاز را در این 7 موضوع داشته باشد، اگر بهترین انتخاب ما نباشد، بدون تردید بدترین هم نخواهد بود. بسیار مهم است که به خاطر داشته باشیم اگر رشته ای در موضوع اول و دوم امتیازی نگیرد، اصلا” انتخاب درستی نیست.